سخنرانی محمد ایزدی، پژوهشگر فلسفه درباره «مفهوم آزادی»
روز جمعه، ۱۵ آوریل و از ساعت ۲۰ نشستی با عنوان «مفهوم و ایده آزادی» در پاریس برگزار می‌شود.
در این نشست، محمد ایزدی، پژوهشگر فلسفه، نویسنده و مترجم مقالات و کتاب‌های فلسفی به سخنرانی می‌پردازد. این برنامه به همت «کافه لیت» در پاریس برگزار می‌شود.
کافه لیت برای این نشست رویدادی در صفحه فیس‌بوک ایجاد کرده که برای مشاهده آن می‌توانید اینجا را کلیک کنید.
نشانی برنامه:
Café Du Pont Neuf
14
Quai du Louvre
75001 Paris, France
در توضیح این برنامه در صفحه فیس‌بوک کافه لیت آمده است:
روسو در ملاحظاتی درباره حکومت لهستان می‌گفت « آزادی، خوراکی لذیذ است، اما به دشواری هضم می‌شود؛ شکم‌هایی کاملاً سالم برای تحملش لازم است. » و در ادامه تاکید می‌کرد که « به این مردم فرومایه می‌خندم که به تحریک سیاسی‌های متعصب شورش می کنند، بی‌آنکه حتا معنای آزادی را بدانند، به خود جرأت می‌دهند از آن سخن بگویند، و، در حالی که قلب‌شان سرشار از رذیلت‌های بردگان است، تصور می‌کنند برای آزاد بودن کافی‌ست شورشی باشند. » این فرازی مهم از تاریخ آزادی در آینه ذهن بشر است، جایی که به معنای دوپهلو و دیریابِ « آزادی » پی می‌بریم. آزادی هم معنایی رمانتیک دارد، هم معنایی غیررمانتیک. بی دلیل نیست که جان لاک می‌گفت « جایی که قانون نیست، آزادی نیست ». آزادی را هر شخصی می‌تواند به مصلحت خود یا به نام مصلحت قانون محدود کند، همانطور که هر قانونی را می‌توان به نام آزادی اما به کام غرایز خوار شمرد. به همین دلیل، تعیین معیار آزادی اهمیت دارد.
علاوه بر این، برداشت ما از معنای آزادی آنگونه است که مثلا « خوبی » را می‌فهمیم، یعنی کسی نیست که بگوید آزادی خوب نیست، اما در جزییات می‌بینیم که دو فرد به دو موضع مخالف از آزادی می‌رسند. مهمترین عاملی که باعث این تضادهای سرنوشت‌ساز می‌شود، نظام ارزشی ماست، یه با عبارت دیگر، آنچه حقیقت می‌نامیم. اینکه چه چیزی خوب یا درست، بد یا نادرست است، معمولا درجه‌ی آزادی را تعیین می‌کند. این مساله فقط محدود به ایدئولوژی دینی نمی‌شود، چه بسا ایدئولوژی‌های ظاهرا غیردینی به همان اندازه می‌توانند آزادی را محدود کنند. بسیاری از قضاوت‌های روزمره ما درباره‌ی دیگران نفی‌کننده‌ی آزادی‌های ساده فردی ست. از سوی دیگر، آزادی به معنای تایید هر عمل یا هر حرفی نیست. اگر اینگونه بود تمام افراد با هر عقیده خوب یا خطرناکی در یک رده قرار می‌گرفتند، در حالی که تجربه به ما نشان می‌دهد نباید چنین باشد. بنابر این، می‌بینیم باید در تعیین معیار آزادی دقیق باشیم.
اگر این معیار را بیابیم در هر مورد خاصی می‌توانیم – بدون آنکه گمراه شویم – ببینیم چه کسی حق دارد، و اگر حق دارد، چرا باید در گفتار و عمل خود آزاد باشد. این آنچیزی ست که می‌خواهیم در این جلسه با همراهی محمد ایزدی به آن برسیم. برای این منظور در این جلسه به اختصار، نخست به تحلیل معنای آزادی می‌پردازیم، بعد در بررسی سریع تاریخ آن به امروز می‌رسیم. در خلال آن، سعی می‌کنیم با مثال‌های روزمره بر اهمیت پرسش آزادی تاکید کنیم.
محمد ایزدی – پژوهشگر فلسفه
دانشجو و پژوهشگر فلسفه در دانشگاه‌های: ملی ایران (بهشتی)، استراسبورگ و دانشسرای مطالعات عالی پاریس (EPHE)
نویسنده مقالات در روزنامه‌ها و مجلات چاپ ایران (مهرنامه، شرق، اعتماد ملی، تهران امروز، فرهنگ امروز، ماهنامه فیلم، …)
مشارکت در ترجمه کتاب‌های « آزمایشگاه ذهن » (هرمس، ۱۳۹۳)، « در ستایش پوپولیسم » (رخداد نو، ۱۳۸۸)، و « هر آنچه می‌خواهید درباره لکان بدانید … » (گام نو، ۱۳۸۵)
